|
Першая сусветная вайна працягвалася з 1 жніўня 1914 года па 11 лістапада 1918 года.
Прычынай вайны з'явілася: барацьба дзвюх іперыялістычных груповак дзяржаў - Траістага Саюза і Антанты - за перадзел ужо падзеленых калоній і сфер уплыву.
Адразу ў першыя дні вайны заходнія, у тым ліку і беларускія губерні былі пераведзены на ваеннае становішча. У сувязі з гэтым забараняліся забастоўкі, вулічныя шэсці, маніфестацыі. На баку ўрада выступалі эсэры, меншавікі, бундаўцы. Бальшавікі былі супраць вайны. Яны адмовіліся падтрымаць "свой" урад і прызналі карысным у інтарэсах пралетарыяту паражэнне царызму ў вайне, ператварэнне вайны імперыялістычнай у вайну грамадзянскую і перамогу рэвалюцыі. Па сутнасці, антываенную пазіцыю заняла газета "Наша ніва" (за якой стаяла БСГ), рэдактарам якой у сакавіку 1914 стаў Я.Купала.
Значны ўплыў на палітычнае жыццё мела вайна. З 7 па 17 красавіка 1917 года ў Мінску адбыўся І з'езд ваенных і рабочых дэпутатаў арміі і тылу Заходняга фронту. Ён зацвердзіў Палажэнне аб салдацкіх камітэтах, выступіў за прадастаўленне салдатам свабоды слова, друку і інш. Дэлегаты падтрымалі курс Часовага ўрада на працяг вайны ў мэтах абароны дэмакратычнай рэвалюцыі.
Вельмі складаным было становішча на Заходнім фронце, дзе салдаты выказалі незадавальненне вайной. Сярод салдат расла рэвалюцыйная актыўнасць і свядомасць. Яны сталі ствараць свае салдацкія камітэты. Да верасня 1917 года ў арміях Заходняга фронту дзейнічалі 7284 такія камітэты ўсіх ступеняў - ротных, батальённых, палкавых, армейскіх, якія аб'ядноўвалі больш за 55 тысяч салдат. Першапачаткова ккамітэты складваліся ў асноўным з меншавікоў і эсэраў. Гэта абумоўлена тым, што рэвалюцыя выклікала да актыўнай палітычнай дзейнасці вялікую колькасць салдат, пераважна з сялян.
Для атрымання кантрыбуцыі з пераможаных краін і накіравання сродкаў у эканоміку Расіі, атрымання праліваў Басфор і Дарданэлы, а таксама для задушэння рэвалюцыйнага руху, Часовы ўрад вырашыў працягваць імперыялістычную вайну "да пераможнага канца". Аб гэтым паведаміў міністр замежных спраў Расіі П.Мілюкоў урадам ваюючых краін.
18 чэрвеня 1917 года па ўсёй краіне прайшлі шматтысячныя дэманстрацыі пад бальшавіцкімі лозунгамі "Уся ўлада саветам!", "Далоў дзесяць міністраў-капіталістаў!", "Хлеба!", "Міру!" "Свабоды!".
Наступленне рускіх войск на Паўднёва-Заходнім фронце правалілася. На працягу 10 дзён было забіта і паранена каля 60 тысяч салдат і афіцэраў. Цяжкія страты панеслі і арміі Заходняга фронту. Толькі адна 10-я армія страціла дзесяткі тысяч чалавек.
|
На уровень вверх
Купить