ЗМЕСТ

УВОДЗІНЫ 3

ГЛАВА 1. ТЭМА МАСТАКА І МАСТАЦТВА НА ПРЫКЛАДЗЕ ТВОРЧАСЦІ ЯНКІ КУПАЛЫ І ЯКУБА КОЛАСА Ў 7 КЛАСЕ 6

1.1. Адметнасць вывучэння лiра-эпiчных твораў 6

1.2. Метадычныя перадумовы вывучэння паэмы ў 7 класе. 9

1.3. Псiхолага-педагагiчныя асаблiвасцi ўспрымання мастацкiх твораў вучнямi 7 класаў. 12

ГЛАВА 2. МЕТОДЫКА ВЫВУЧЭННЯ ПАЭМ ЯНКІ КУПАЛЫ "КУРГАН" І ЯКУБА КОЛАСА "СЫМОН-МУЗЫКА" Ў 7 КЛАСЕ 17

2.1. Аналiз вучэбнай праграмы i падручнiка. 17

2.2. Правядзенне канстатуючага эксперыменту 21

2.3. Распрацоўка ўрокаў па вывучэнню паэмы "Сымон-музыка" Якуба Коласа, "Курган" Янкi Купалы. 24

ЗАКЛЮЧЭННЕ 49

СПІС ЛІТАРАТУРЫ 51

ДАДАТАК 56

Літаратуры ў школе заўсёды надавалася вялікае значэнне, бо менавіта з ёю перш за ўсё звязваецца мэта навучання і выхавання дзяцей і моладзі - фарміраванне асобы ва ўсёй мнагастайнасці зместу гэтага паняцця: светапогляд, маральнасць, інтэлектуальнае і эмацыянальнае развіццё, этычная, эстэтычная, мастацкая, моўная культура і г.д. Месца літаратуры ў школе вызначаецца яе сутнасцю як славеснага віда мастацтва, якое адлюстроўвае і асэнсоўвае свет эстэтычна, абагульнена і ў той самы час індывідуальна кожным пісьменнікам.

Працэс пазнання мастацкага твора - заўсёды творчы працэс, у якім прымаюць удзел уяўленне, пачуцці, інтэлект чытача. Гэтым вывучэнне літаратуры адрозніваецца ад вывучэння прадметаў іншых цыклаў. "Дакладныя" навукі, якія выкладаюцца ў школе, накіроўваюць увагу вучняў на пазнанне аб'ектыўных фактаў і законаў таго асяроддзя, якое іх акружае, сам змест гэтых прадметаў - пазаасабовы. Творы ж мастацтва захоўваюць духоўны вопыт чалавецтва, які чытач спасцігае праз асабістыя перажыванні, вопыт. І паколькі працэс пазнання мастацкага твора - гэта творчы працэс, то аб'ектыўнае і асабістае ў ім непадзельныя.

Выкладанне літаратуры павінна грунтавацца на прыярытэце агульначалавечых каштоўнасцей: ад агульначалавечага - да нацыянальнага, праз нацыянальнае - да агульначалавечага.

Далучаючы вучняў да агульначалавечых каштоўнасцей, беларуская літаратура дае мажлівасць гаварыць і пра тое, што вылучае нас, беларусаў, сярод іншых народаў свету, у чым мы арыгінальныя, самабытныя, дае магчымасць гаварыць пра нацыянальны характар, нацыянальны менталітэт.

Літаратура - мастацкая творчасць, і вывучэнне яе павінна быць творчым, задавальняць пазнавальную актыўнасць вучняў, уключаць іх у самастойную творчую дзейнасць. Далучэнне вучняў-чытачоў да мастацтва праз розныя формы творчасці, шырокі ўдзел у літаратурнай самадзейнасці зможа зрабіць навучанне сапраўды цікавым, стварыць рэальныя магчымасці не толькі для таго, каб захапляцца прыгожым, але і тварыць прыгожае.

Кожны сапраўдны паэт усёй сваёй творчасцю служыць высокім ідэалам мастацтва, якія для яго не штосьці абстрактнае, надуманае, а сродак раскрыцця перад чытачом уласных эстэтычных і маральных перакананняў. Для паэта важна не толькі ў прыгожых вобразах і прыгожымі словамі перадаць думку, пачуццё, але і выказаць сваё стаўленне да пэўнай з'явы, грамадскай падзеі, факта рэчаіснасці.

Актуальнасць тэмы даследавання. Менавіта ўсе згаданыя вышэй факты абумовілі актуальнасць звароту да тэмы дымломнай работы ("Знаёмства з тэмай мастацтва у беларускай лiтаратуры на прыкладзе вывучэння лiтаратурных твораў ("Сымон-музыка" Якуба Коласа, "Курган" Янкi Купалы) у 7 класе агульнаадукацыйных устаноў").

Мэта даследавання: абгрунтаванне эфектыўнасці знаёмства з тэмай мастацтва у беларускай лiтаратуры на прыкладзе вывучэння лiтаратурных твораў ("Сымон-музыка" Якуба Коласа, "Курган" Янкi Купалы) у 7 класе агульнаадукацыйных устаноў.

Задачы даследавання:

" Вызнычыць адметнасці вывучэння лiра-эпiчных твораў;

" Назваць метадычныя перадумовы вывучэння паэмы ў 7 класе;

" Разгледзець псiхолага-педагагiчныя асаблiвасцi ўспрымання мастацкiх твораў вучнямi 7 класаў;

" Зрабіць аналiз вучэбнай праграмы i падручнiка з мэтай вызначэння месца і ролі твораў "Сымон-музыка" Якуба Коласа, "Курган" Янкi Купалы ў курсе вывучэння беларускай літаратуры сямікласнікамі;

" Правесці канстатуючы эксперымент, мэтай якога з'яўляецца выяўленне ўзроўня ведаў па вывучаным паэмам;

" Прапанаваць распрацоўкі ўрокаў па вывучэннi паэмы "Сымон-музыка" Якуба Коласа, "Курган" Янкi Купалы

Аб'ект даследавання: методыка выкладання беларускай літаратуры ў 7 класе.

Прадмет даследавання: знаёмства з тэмай мастацтва у беларускай лiтаратуры на прыкладзе вывучэння лiтаратурных твораў ("Сымон-музыка" Якуба Коласа, "Курган" Янкi Купалы) у 7 класе агульнаадукацыйных устаноў.

Метады даследавання: тэарэтычныя: аналіз філасофскай, педагагічнай, псіхалагічнай, літаратуразнаўчай, метадычнай літаратуры; аналіз дзеючых праграм і вучэбна-метадычнай літаратуры, вывучэнне педагагічнага вопыту настаўнікаў, рэтраспектыўны аналіз уласнага педагагічнага вопыту, падагагічны эксперымент.

Структура дыпломнай работы. Работа ўтрымлівае ўводзіны, дзве главы, шэсць падглаў, заключэнне, спіс літаратуры, дадатак. Спіс літаратуры ўтрымлівае 43 крыніцы. Агульны аб'ём дыпламнай работы: 53 старонкі.

1. Буслакова, Т.П. Как анализировать лиро-эпическое произведение: учеб. Пособие / Т. П. Буслакова. - М.: Высшая школа, 2006. - 142 с.

2. Восприятие и изучение поизведений в их родовой и жанровой специфике // Методика преподавания литературы / под ред. О. Ю. Богдановой, В. Г. Маранцмана : в 2 ч. - М.: Просвещение: ВЛАДОС, 1994. - Ч. 2. - 288 с.

3. Вывучэнне літаратуры: пытанні методыкі: Зборнік артыкулаў /Пад рэд. В.У. Івашына. - Мінск: Народная асвета. - 1980. - 238 с.

4. Гардзіцкі, А. Гутаркі, інтэрв'ю, дыялогі пра літаратуру / А. Гардзіцкі. - Мінск, 1988. - 443 с.

5. Гніламёдаў, У.В. Янка Купала:Новы погляд: Дапаможнік для настаўніка. - Мн.: Народная асвета, 1995. - 176 с.

6. Грынюк, Ж.У. Псіхалагічныя пытанні вывучэння беларускай мовы і літаратуры.: Дапаможнік для настаўнікаў. - Мн.: Народная асвета. - 2000. - 144 с.

7. Грыцаль, Т. М. Тэарэтыка-метадычныя асновы фарміравання паняцця пра жанр пры вывучэнні беларускай прозы ў старэйшых класах / Т. М. Грыцаль // Беларуская мова і літаратура ў школе. - 2002. - № 1. - С. 37 - 46.

8. Есин, А.Б. Принципы и приемы анализа литературного произведения: Учебное пособие. - 3-е изд. /А.Б.Есин. - М.: Флинта, Наука, 2000. - 248 с.

9. Жуковіч, М.В. Сучасныя педагагічныя тэхналогіі на ўроках беларускай мовы і літаратуры: дапаможнік для настаўнікаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне агульнай сярэдняй адукацыі. - Мінск: Аверсэв, 2007. - 168 с.

10. Заіка, З.М. Прыкладнае планаванне урока беларускай мовы і літаратуры ў 7 класе агульнаадукацыйных школ з рускай мовай навучання. - Мн.: Аверсэв, 2002. - 62 с.

11. Каляда, А.А. Мастацкае чытанне ў школе. / А.А. Каляда. - Мінск: Народная асвета, 1992. - 198 с.

12. Лазарук, М. А. Навучанне і выхаванне творчасцю: педагагічныя роздумы і пошукі / М. А. Лазарук. - Мінск: Нар. асвета, 1994. - 200 с.

13. Лазарук, М. А. Слоўнік літаратуразнаўчых тэрмінаў / М. А. Лазарук, А. Я. Ленсу. - Мінск, 1983. - 427 с.

14. Лазарук, М.А., Логінава, Т.У. Беларуская літаратура: вучэб. дапам. для 7-га класа агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання. - Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2010. - 304 с

15. Логінава, Т.У. Беларуская літаратура ў 7 класе: дапаможнік для настаўнікаў агульнаадукацыйных устаноў з беларускай і рускай мовай навучання. - Мінск. - Сэр-Віт, 2007. - 335 с.

16. Лявонава, П.І. Беларуская літаратура 7 клас. Тэставыя і тэматычныя заданні: дапаможнік для настаўнікаў устаноў, якія забяспечваюць атрыманне агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання. - Мн.: ТетраСистемс, 2005. - 144 с.

17. Лявонава, П.І. Родная літаратура ў 7 класе: Вучэбна-метадычны дапаможнік для настаўнікаў. - Мн.: Універсіітэцкае, 1999. - 176 с.

18. Ляшук, В.Я. Родная літаратура ў 7класе: Вучэбна-метадычны дапаможнік для настаўнікаў. - Мн.: Асар. - 1997. - 208 с.

19. Ляшук, В.Я. Вывучэнне творчасці Якуба Коласа ў школе: дапаможнік для настаўнікаў. - Мінск: Аверсэв, 2006. - 320 с.

20. Майсейчык, А. А. Фарміраванне паняццяў аб родах и жанрах мастацкіх твораў / А. А. Майсейчык // Народная асвета. - 1986. - № 4. - С. 47 - 51.

21. Методыка выкладання беларускай літаратуры: вучэбны дапаможнік для студэнтаў філалагічных факультэтаў Вну /Рэд. Ляшук В.Я. - Мн.: Экаперспектыва. - 1999. - 445 с.

22. Молдавская, Н. Д. Литературное развитие школьников в процессе обучения / Н. Д. Молдавская. - М., 1976. - 271 с.

23. Мяжэвіч, В. А. Класічныя (цвёрдыя) формы лірыкі ў сучаснай беларускай паэзіі / В. А. Мяжэвіч // Беларуская мова і літаратура ў школе. - 2008. - № 5. - С. 58 - 63.

24. Наровчатов, С. Необычное литературоведение / С. Наровчатов. - 3-е. Изд.- М.: Дет. лит., 1981. - 366 с.

25. Поспелов, Г.Н. Теория литературы. /Г.Н.Поспелов. - М.: Высш. шк., 1978. - 351 с.

26. Праскаловіч, В.У. Вопыты літаратурнай творчасці: (Практыкум): 7-ы кл.: дапам. для вучняў агульнаадукац. устаноў з беларус. і рус. мовамі навучання. Мінск: Выд. цэнтр БДУ, 2010. - 236 с.

27. Рагойша, В. П. На шляху да Парнаса: даведнік маладога літаратара / В. П. Рагойша. - Мінск: Маст. літ., 2003. - 153 с.

28. Рагойша, В. П. Паэтычны слоўнік / В. П. Рагойша. - 3-е выд., дапрац. і дапоўн. - Мінск: Беларус. навука, 2004. - 576 с.

29. Рагойша, В. П. Тэорыя літаратуры ў тэрмінах / В. П. Рагойша. - Мінск, 2001. - 356 с.

30. Рагойша, В. П. Уводзіны ў літаратуразнаўства: вершаванне: курс лекцый / В. П. Рагойша. - Мінск, 2004. - 260 с.

31. Русілка, В.І. Незвычайнае літаратуразнаўства: вывучэнне твора ў яго родавай і жанравай спецыфіцы: 8 кл.: дапам. для настаўнікаў агульнаадукац. устаноў / Русілка В.І. - Мн: Літ. і Мастацтва, 2010. - 64 с.

32. Русілка, В.І. Планаванне ўрокаў беларускай літаратуры па тэмах "Лірыка", "Ліра-эпічныя жанры" ў 7 класе /В.І.Русілка// Роднае слова. - № 8. 1996. - С. 31-37.

33. Рыбникова М. А. Очерки по методике литературного чтения. - М.: Просвещение, 1985. - 288 с.

34. Рыхлова, В.А. Узростава-псіхалагічныя асаблівасці ўспрымання твораў беларускай мастацкай літаратуры падлеткамі / В.А. Рыхлова // Акадэмік М.А.Лазарук і праблемы літаратурнай адукацыі Беларусі: Матэрыялы рэспубліканскіх мемарыяльных навуковых чытанняў і навукова-педагагічнай і літаратуразнаўчай спадчыны акадэміка М.А. Лазарука, Мінск, 4 кастрычніка 2001. / А.І. Бельскі. - Мінск: НІА, 2003. - 296 с.

35. Суслова, Н.В., Усольцева Т.Н. Новейший литературоведческий словарь-справочник для ученика и учителя. - ООО ИД "Белый ветер". /Н.В.Суслова. - 2003. - 152 с.

36. Тычко, Г. К. Асновы літаратурна-мастацкай творчасці / Г. К Тычко. - Мінск: БДУ, 2005. - 175 с.

37. Урок літаратуры ў школе: Кніга для настаўнікаў /Рэд.М.А.Лазарук, В.У. Івашын. - Мн.: Народная асвета, 1995. - 150 с.

38. Хализев, В.Е. Теория литературы. Изд. 2-е / В.Е.Хализев. - М.: Высшая школа, 2000. - 398 с.

39. Цітова, Л. К. Аналіз эпічнай творчасці ў сярэдніх класах / Л. К. Цітова // Урок літаратуры ў школе: кніга для настаўніка / пад рэд. М. А. Лазарука, В. У. Івашына. - Мінск: Нар. асвета, 1995. - С. 74 - 79.

40. Цітова, Л. К. Лірыка на ўроку (асаблівасці ўспрымання пейзажнай лірыкі школьнікамі сярэдніх класаў) / Л. К. Цітова // Урок літаратуры ў школе: кніга для настаўніка / пад. рэд. М. А. Лазарука, В. У. Івашына. - Мінск: Нар. асвета, 1995. - С. 37 - 73.

41. Чернец, Л. В. Литературные жанры (проблемы типологии и поэтики) / Л. В. Чернец. - М., 1982. - 235 с.

42. Энциклопедический словарь для юношества: Литературоведение от "А" до "Я". - М., 2001. - 446 с.

43. Энциклопедический словарь юного филолога / редкол.: Г. В. Степанов (гл. ред.) [и др.]. - М., 1987. - 638 с.

Примечаний нет.