|
КІРІСПЕ
Нары?ты? экономикада банктер мен к?сіпорындар арасында ?айта б?лу мен ?аражат ??ралдарын са?тауда ?немі келісім ж?ргізіледі. К?сіпорындар арасында ж?ргізілетін барлы? есеп айырысулар ?аражат ??ралы ар?ылы да ж?ргізіледі.
Соларды? к?мегі ар?ылы ?ндіріс ?орына б?лінген ?аражат нысаныны? ая?талуы ?аражатты? таза табысы.Осы?ан орай, ?аражат есеп айырысулар ??ралдарды? айналуында ма?ызды фактор ретінде, ал оларды уа?ытында то?тату ?ндіріс іс-ж?ргізуінде ?ажетті шарт болып табылады.
Барлы? шаруашылы? субъектілер ?здеріні? ?аражат ??ралдарын тиісті банк мекемелеріні? есебінде са?тайды. Бас?а субъектілермен міндетті т?лем-а?ылар ?олма-?ол а?шасыз есептер осы банкті? мекемесі ар?ылы ж?ргізіледі. ?олма-?ол а?ша есептері ?аза?стан Республикасыны? Халы? банкіні? ?алыпты? ??жаттарымен белгіленген жа?дайларда ж?ргізіледі.
Халы? банкі орталы?тандырыл?ан жоспарлан?ан ?аржы-несие ж?йесін бас?аруды, бюджетті? кассалы? орындалуын ж?зеге асырады ж?не еркін валюталы? жоспарды ?алыптастыру?а ?атысады.Ол ?аржы эмиссиясын, несиелеуді, ?аржыландыруды ж?не мекемелер мен ?йымдарда есеп айырысуды ж?зеге асырады.
Есеп айырысу операциясы к?сіпорында?ы бухгалтерлік есеп объектісіні? ма?ызды бір б?лігі. Олар ?рбір ?йымны? жеке меншік нысанына ?арамастан ж?ргізіледі, сонды?тан да осы ж?мысты? та?ырыбын ме?геру б?гінгі к?ні ?зекті болып отыр.
Банк ар?ылы кассалы?-есеп операцияларын ж?ргізу, мемлекетімізге к?сіпорынны? ?аржы-шаруашылы? ?ызметін жан-жа?ты ба?ылау?а м?мкіндік береді. Банк к?сіпорынны? олармен орнатыл?ан жала?ы ?орыны?, іс-сапар?а лимиттерді? ж?не шаруашылы? шы?ындарды ба?ылайды, к?сіпорынны? уа?тылы мемлекеттік бюджеттік салы?тар?а, жиындар?а есеп айырысуын ?ада?алайды, на?ты ?амтамасыз етілген к?сіпорындар?а ?р-т?рлі ма?саттар?а ?арыз береді ж?не белгіленген мерзімде осы ?арызды ?айтарып берулерін ба?ылайды.
?аржы ??ралдары барлы? есеп айырысуларда делдал бол?анды?тан, к?сіпорын ?ызметінде нормалы айналымды ?амтамасыз ету ?шін, нары?ты? экономика жа?дайында барлы? есеп айырысуларды уа?тылы ж?не д?рыс орындап отыру ?ажет.
Есеп айырысу операцияларыны? тиімділігі есеп айырысу ж?не несие ж?йесіні?, ?аржы ??ралдарыны? бухгалтерлік есеп жа?дайына байланысты болып келеді. Атал?ан факторлар осы курсты? ж?мыс та?ырыбыны? ?зекті екендігін та?ы да ай?ындап отыр.
Есеп айырысулар 2 т?рлі нысанда: банк ж?йесі ар?ылы ?олма-?ол а?шасыз аударымдар жолымен ж?не ?олма-?ол а?ша т?лемдері т?рінде ж?зеге асырылады.
Есеп айырысуларды? к?п б?лігі ?олма-?ол а?шасыз ж?ргізіледі. ?олма-?ол а?шамен есеп айырысулар е?бек а?ысын т?леуде, тауарларды таратуда , т.б. жа?дайларда ж?ргізіледі. ?олма-?ол а?шасыз есеп айырысулар т?леушіні? есеп шотынан т?лем алушыны? есеп шотына ?аржы ??ралдарын аудару ар?ылы ж?ргізіледі. Мекемелер мен ?йымдар арасында есеп айырысулар кезінде банкті? лайы?ты мекемесі делдал болады. Банктер мен клиенттерді? ?арым-?атынасы келісілген сипатта ж?ргізіледі. Клиенттер (мекемелерді?, фирмаларды? ) несие-есеп айырысуын ?ызметін реттейтін банктерді ?зі та?дайды.
Сонды?тан да осы курсты? ж?мысты? на?ты ма?саты шаруашылы? субъектілер арасында?ы банктердегі есеп айырысу шотыны? есеп операциясы ?а?идасы мен т?ртібін ашып беру.
Атал?ан ма?сат?а жету ?шін келесі тапсырмаларды орындау ?ажет:
- за?ды т?л?алармен есеп айырысу шотын ашу ?а?идасын ?арастыру;
- есеп айырысу шотында есеп ма?ызын ашу;
- ?аржы ??ралдарын шетел валютасы т?рінде пайдалану т?ртібін зерттеу;
- валюталы? шотта жеке есеп шотын зерттеу;
- банктердегі арнайы шоттарда?ы за?ды т?л?аларды? ?аржы ??ралдарыны? есеп ?а?идасын аны?тау.
Банктердегі есеп айырысу шотыны? есеп операциясыны? негізгі тапсырмасы болып: есеп айырысулар мен ?аржы ??ралдары ?оз?алысыны? уа?тылы ж?не д?рыс ??жаттау операциясы, к?сіпорын кассасында ??нды ?а?аздар мен ?аржы ??ралдарыны? са?талуын ба?ылау, есеп айырысуларды? т?леушілермен, т?лем алушылармен, бюджетпен, банктермен,?леуметтік са?тандыру органдарымен, ?ызметкерлермен, ж?мысшылармен ж?не т.б.; дебиторлар мен криторларды? есеп айырысуларды? ?арыздарын уа?ытын ескертіп уа?тылы тексеріп отыру.
1. ЗА?ДЫ? Т?Л?АНЫ? ЕСЕП АЙЫРЫСУ ШОТЫН АШУ Т?РТІБІ МЕН ЕСЕБІ
1.1 Есеп айырысу шотын ашу
?рбір ?йым кез-келген банкте еркін ?аржы ??ралдарын са?тауда, кассалы? ж?не несиелік операцияларды ж?зеге асыру ?шін есеп айырысу ж?не бас?а да шоттарды ашуына ???ы?ы бар.
Шаруашылы? емес есеп айырысу б?лімдері (д?кендер,?оймалар,т.б.) жеке ?йымдарды? орналас?ан жерінен б?лек, негізгі шотты? иесі ?арсы болмаса, шаруашылы? емес есеп айырысу б?лімдері субшот ар?ылы т?скен табыс ала алады.
А?ымда?ы шотты есеп айырысу шотын ашу?а м?мкіндігі жо? ?йымдар?а: ?ндірістік (??рылымды?) бірліктерге ж?не ?ылыми-?ндірістік бірлестіктерге; ?йымны? бас?а шаруашылы? есеп айырысу б?лімшелеріне ?ана ашады.
Есеп айырысу шотын ашу ?шін келесі ??жаттар болуы тиіс:
белгіленген ?лгі бойынша есеп айырысу шотын ашу туралы арыз;
нотариуспен келісілген ?йымны? жар?ысы, келісім шарт, тіркеу ку?лігі;
салы? органынан ?йымны? салы? т?леуші ретінде тіркелгендігі туралы аны?тама;
зейнета?ы ?орына ж?не міндетті медицналы? ?ор?ау ?орына тіркелген ??жаттарыны? к?шірмесі;
нотариалды т?рде тіркелген ?йымны? м?рі со?ыл?ан жетекшілерді?, оларды? к?мекшілеріні? ж?не бас бухгалтерді? ?олта?баларыны? ?лгісі ?ойыл?ан карточка.
Егер де ?йымда бас бухгалтерді? лауазымы болмаса, онда каротчка?а ?йымны? жетекшісіні? ?олы ?ана ?ойылады.
|
На уровень вверх
Купить